پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
چندی پیش در راه پرداخت تحلیلی ارائه کردیم تحت عنوان “فیلتر می‌کنند، پس چرا فروش اینترنتی فیلتر شکن آزاد است؟” که پس از انتشار آن در سطح کشور واکنش‌های زیادی در زمینه خرید و فروش فیلترشکن و استفاده از آن نشان داده شد.
خبرگزاری مهر نیز به تازگی مصاحبه‌ای داشته است با سرهنگ علی نیک نفس، سرپرست معاونت تشخیص و پیشگیری پلیس فتا، در مورد مهمترین جرایم اینترنتی کشور که بخش‌هایی از این گزارش را می‌خوانید:
**آیا فروش و استفاده از VPN و فیلترشکن جرم است؟
– در خصوص استفاده از VPNو فیلترشکن توصیه می‌کنیم که هموطنان از این ابزارها استفاده نکنند چرا که این موضع علاوه بر اینکه منجر به جاسوسی از آنها می‌شود ممکن است اطلاعات سیستم آنها نیز به سرقت رود. بسیاری از نرم افزارهای VPN و فیلترشکن‌ها قابلیت جاسوسی دارند و زمانی که از آنها استفاده شود تمامی اطلاعاتی که از طریق این کانال رمز عبور می‌کند در انتهای مسیر ارتباط رمزگشایی شده و در اختیار فردی که VPNرا ارایه کرده قرار می‌گیرد. این ابزارها برخلاف ظاهری که برای برقراری امنیت دارند در برخی موارد به صورت معکوس عمل کرده و موجب ناامنی می‌شوند.
افراد پس از رمزگشایی می‌توانند اطلاعات حساس از جمله کد شناسایی رمز عبور را به دست آورند. ضمن اینکه هر نوع اطلاعاتی که از این طریق انتقال یابد می‌تواند مورد سوء‌استفاده قرار گیرد. براساس قانون انتشار، آموزش و فروش فیلترشکن و VPNجرم محسوب شده و پلیس با افرادی که اقدام به این کار می کنند برخورد قانونی می کند. البته در قانون مجازاتی برای استفاده کنندگان از VPNدر نظر گرفته نشده است چرا که این ابزارها کارکردی دو گانه دارند و برای انتقال امن اطلاعات برنامه ریزی شده‌اند. البته براساس اعلام قبلی وزارت ارتباطات طرح ساماندهی VPNها در حال اجراست تا ابزار مجاز و غیرمجاز شناسایی شده و از ارتباطات غیرمجاز جلوگیری شود.
**آ یا هک کردن سایت‌های خارجی جرم است؟
– هک در قانون دارای تعریف مشخصی است و در بحث دسترسی غیرمجاز قرار می‌گیرد. هک در واقع جرمی است که بر علیه داده‌های محرمانه انجام می‌شود و هکر اقدام به دسترسی غیرمجاز به سامانه ارتباطی کرده که جرم محسوب شده و پلیس با این گونه موارد برخورد می‌کند. البته تفاوتی بین هک سایت‌های داخلی و خارجی وجود ندارد و در صورت شکایت شاکی موضوع قابل پیگیری است.
** روزانه چه تعداد سایت در کشور هک می شود؟
– امروز آمار دقیقی از میزان هک در کشور وجود ندارد اما براساس آمارها روزانه بین 15 تا 30 سایت در کشور هک می‌شوند. البته ممکن است بسته به نوع نفوذ و هک بسیاری از سایت‌هایی که هک می‌شوند موضوع را گزار ش ندهند ضمن اینکه سایت‌هایی که مورد هک قرار می‌گیرند مهم نیستند و آمار هک در مقابل راه اندازی سایت‌ها آمار بالایی محسوب نمی‌شود.
*برای محافظت از حمله سایبری به مراکز حساس از جمله سایت‌های هسته‌ای چه اقداماتی انجام شده است؟
– امروز هماهنگی لازم با تمام دستگاه‌های کشور برای مقابله با حملات سایبری وجود دارد و در صورتی که مراکز حساس کشور از جمله مراکز هسته‌ای دچار حمله شوند، در صورت نیاز پلیس فتا اقدام به همکاری می‌کند. اگرچه مانیتورینگ به صورت شبانه روزی از این مراکز انجام می‌شود اما در صوتی که ما احتمال وقوع حمله را بدهیم یا حمله‌ای را شناسایی کنیم با این مراکز همکاری داریم. ضمن اینکه شناسایی حمله، چشم مسیر حمله و پیگیری‌های بین‌المللی از طریق اینترپل بر عهده پلیس است.خوشبختانه به صورت مستمر برای مقابله با حمایت سایبری بین دستگاه‌های برقرار کننده امنیت و دستگاه‌هایی که احتمال حمله سایبری در آنها وجوددارد، تعامل برقرار است.
* پلیس برای مقابله با جرایم اینترنتی چه اقداماتی انجام داده است؟
– کلاهبرداری اینترنتی یکی از موضوعت مهم است که از سوی پلیس فتا پیگیری می‌شود. جرایم مالی 47 درصد پرونده‌‌های این پلیس را به خودش اختصاص داده است. مجرم در این جرم با سوء‌نیت مادی و به قصد انتفاع اقدام به ارتکاب جرم می‌کند که عمده آن‌را کلاهبرداری تشکیل می‌دهند. البته فیشینگ به قصد سرقت اطلاعات افراد با ساخت صفحه جعلی و جایگزین کردن آن با صفحه اصلی مهمترین روش کلاهبرداری اینترنتی است. در همین رابطه پلیس هماهنگی‌های لازم را با دستگاه‌هایی مثل بانک که احتمال فیشینگ در آن وجود دارد انجام داده است. ضمن اینکه رصدهای مستمر برای شناسایی این صفحات انجام می‌شود تا قبل از آسیب دیدن شهروندان با مجرمان برخورد کنیم. خوشبختانه امروز حجم فیشینگ کاهش قابل توجهی یافته است چرا که برخورد مستمر منجر به کاهش جاذبه جرم شده است.
*عضویت در شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک جرم است؟
– خیر. شبکه‌های اجتماعی اساساً با هدف ایجاد تسهیل ارتباطات تشکیل شده است اما استفاده از این شبکه‌ها با ملاحظاتی همراه است. هنگامی که ارتباطات تسهیل شد و ما دایره دوستانی را تشکیل دادیم به مرور زمان یک جمعیت بسیار بزرگی اطلاعات زیادی را در اختیار شرکتی که این خدمات را ارایه می‌دهد می‌‌گذارند. این شرکت نیز اطلاعات را روی سرورش ذخیره می‌کند. بسیاری از شبکه‌های اجتماعی حق استفاده از اطلاعات افراد را برای خودشان قائل هستند. البته هموطنان باید در مورد سوء‌استفاده و برداشت این اطلاعات هوشیار باشند. چرا که این موضوع می‌تواند در سطح ملی نیز آسیب‌زا باشد چرا که با قرار دادن اطلاعات افراد یک کشور، مسئولان سایت می توانند رفتارشناسی یک ملیت را انجام دهند. ضمن اینکه آسیب‌های دیگری نیز وجود دارد که از ناآگاهی افراد در خصوص استفاده صحیح از این شبکه‌ها ناشی می‌شود.
به طور کلی می‌توان گفت شبکه‌های اجتماعی ابزاری هستند که می‌توان از آنها خوب یا بد استفاده کرد. البته باید به سمتی حرکت کنیم که آگاهی‌های لازم به افراد و نحوه صحیح استفاده از آن را آموزش دهیم. ضمن اینکه باید کاری کرد که هموطنان به سرویس ایمیل و شبکه‌های اجتماعی داخلی گرایش پیدا کنند.
* پلیس فتا در فضای مجازی گشت زنی می کند؟
-همان گونه که پلیس در فضای حقیقی اقدام به گشتزنی می‌کند، گشت فضای مجازی نیز فعال است و پلیس به منظور برخورد با جرایم عمومی اقدام به رصد و گشتزنی در فضای سایبر می‌کند. هرجا که کاربری حضور داشته باشد پلیس نیز برای کاهش آسیب حضور داشته و اقدام به گشت زنی می‌کند.
* آیا پلیس از هکرهای کلاه سفید استفاده می کند؟
-هکر به معنای استفاده کننده از اطلاعات به صورت غیرمجاز است و پلیس هیچگاه از هکرها استفاده نمی‌کند. ضمن اینکه به سایر دستگاهها از جمله وزارتخانه‌ها و موسسات هشدار می‌دهیم که هیچگاه هکرها را به عنوان کارشناسان امنیت شبکه استخدام نکنند چرا که آنها حفره‌های امنیتی را شناسایی کرده و به راحتی می‌توانند اختلالاتی را ایجاد کنند. بهتر است آنها نیز همانند پلیس از کارشناسان امنیت فضای سایبر و سیستم‌های الکترونیکی استفاده کنند.
بخش‌هایی از مصاحبه مهر با سرهنگ علی نیک نفس بود.