راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

بررسی عملکرد بانک مرکزی و پلیس در ماجرای اخیر؛ علی اصغر محکی

دکتر علی اصغر محکی، استاد علوم ارتباطات؛

نحوه مواجهه افکار عمومی با پدیده بانکداری الکترونیک موضوع پرونده این شماره مجله است. از این رو از دکتر علی‌اصغر محکی از صاحب نظران ارتباطات اجتماعی خواسته‌ایم طی یادداشتی دیدگاه‌های خود را در این زمینه با کار‌شناسان و مدیران نظام بانکی درمیان بگذارد. محکی علاوه بر تدریس ارتباطات و رسانه در دانشگاه، پیشینه سردبیری روزنامه همشهری و همچنین ریاست مرکز اطلاع‌رسانی ناجا را برعهده داشته است و هم اکنون مدیرکل مطالعات فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران است. وی با اشرافی که بر حوزه‌های مختلف مرتبط با اطلاع‌رسانی و افکار عمومی دارد، در مطلب زیر به خوبی نارسایی‌های اطلاع‌رسانی رسانه‌ها و بانک‌ها را در حادثه اخیر درز اطلاعات بانکی تبیین کرده است.

 

اهمیت اطلاع‌رسانی

هنگامی که موضوعاتی مهم احساسات سطح وسیعی از آحاد جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به‌ویژه کارآمدی دستگاه‌های ذیربط را به چالش فرا می‌خواند، نقش اطلاع‌رسانی درست و حرفه‌ای، اهمیتی مضاعف می‌یابد. از جمله این موارد می‌توان به موضوع انتشار شماره حساب و رمز خصوصی سه میلیون مشتری بانک‌های کشور اشاره کرد. شهروندان باید مطمئن باشند که منافع آنان حفظ می‌شود. تنها به این ترتیب می‌توان خدشه وارد شده به اعتماد مردم را ترمیم کرد. چنانچه اقدامات و فعالیت‌های مرتبط با این موضوع به موقع، درست و کامل اطلاع‌رسانی نشود، طبیعتا صرف فعالیت همه‌جانبه کفایت نمی‌کند. از سوی دیگر، باید به آن دسته از اقدامات اطلاع‌رسان هم اشاره کرد که آموزش شهروندان را در پیشگیری از خسارات بعدی و یا مواجهه همگانی با سوء استفاده هکر‌ها هدف قرار داده است. در عین حال باید در نظر داشت هر نوع اقدام اطلاع‌رسان نسبت به چگونگی ابعاد موضوع و احتمال سوء‌استفاده از انتشار اطلاعات یا نوع خسارات، نباید سطح و کیفیتی بیش از آن داشته باشد که در واقع امر رخ داده است. بنابراین اگر از احتیاط در حوزه عمل رسانه‌ای صحبت می‌شود، منظور پرهیز از اغراق و بزرگ‌نمایی است و نه سکوت و انفعال؛ زیرا شایعه زمانی فراگیر می‌شود که در موضوعات مهم، اطلاع‌رسانی درست و به موقع صورت نگیرد. اینکه تاکید بر پرهیز از اغراق و بزرگ‌نمایی می‌شود، با درنظر گرفتن تاثیر تشویش اذهان عمومی با وارد شدن خدشه به حیثیت بانکداری الکترونیک و حتی احتمال خروج سرمایه‌های مردم از حساب‌های بانکی و ایجاد جو عدم امنیت اقتصادی است. بنابراین تاکید می‌شود که رسانه‌ها باید رویه‌ای متعادل و متوازن در اطلاع‌رسانی داشته باشند؛ به‌گونه‌ای که هم احساس امنیت عمومی آسیب نبیند و هم شهروندان در حد نیاز و ضرورت به اطلاعات درخور دسترسی پیدا کنند و آمادگی همراهی و همکاری با سیستم بانکی را داشته باشند.

 

تحلیل عملکرد

با این مقدمه، می‌توان نحوه اطلاع‌رسانی بانک مرکزی را از یک طرف و پلیس را از سوی دیگر و از دو منظر «خوش‌بینانه» و «بدبینانه» تحلیل کرد. در رویکرد خوش‌بینانه، نظر به این‌که هر کدام از این دو سازمان، خود را موظف به صیانت از احساس امنیت عمومی و حفظ سرمایه اجتماعی، به‌ویژه اعتماد و رضایت عمومی می‌دانند، رویه‌ای محافظه‌کارانه‌ای در پیش می‌گیرند و به نشر قطره‌چکانی اطلاعات بسنده می‌کنند. از منظر بدبینانه اما، نقد بزرگی متوجه عملکرد این دو سازمان است؛ زیرا ادارات روابط عمومی و اطلاع‌رسانی بانک مرکزی و نیروی انتظامی نتوانستند آن‌طور که شایسته است اطلاع‌رسانی فعال، با سرعت و شفافی داشته باشند و جزییات ماجرا را به موقع به اطلاع مردم برسانند. در هر حال امنیت اقتصادی و ضرورت حفظ سرمایه‌های ملی اقتضا می‌کند که بالا‌ترین سطح ایمنی در نظام بانکداری وجود داشته باشد و زمینه هر گونه سوءاستفاده یا برداشت غیرقانونی از حساب‌ها از بین برود. هشدارهای پیام‌آفرینان رسانه‌ای با هدف بالا بردن ضریب امنیت الکترونیکی به بانک‌ها و سازمان‌های مربوط از این جهت است که شهروندان نباید به دلیل اعتماد به امنیت این سیستم‌ها دچار خسران و زیان شوند.

منبع: مرکز فابا

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.