پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ارزدیجیتال / ما پس از ماه‌ها بررسی فناوری بلاکچین و نیز شبکه اتریوم توانستیم آماری از این شبکه را تهیه کنیم. این آمار به خوبی نشانگر وضعیت گذشته، امروز و نیز آیندهٔ اتریوم است.
شبکه اتریوم از زمان شکل‌گیری در سال ۲۰۱۵ تاکنون به شدت مورد توجه بوده است. در اواخر سال ۲۰۱۷ و اوایل ۲۰۱۸، افزایش شدید قیمت ارزهای دیجیتال سبب شد پلتفرم ارزهای دیجیتال توجه بیشتری را به سوی خودشان جلب کنند. در دو سال گذشته، واژهٔ انگلیسی «اتریوم» در بیش از ۱۱۰ میلیون جستجوی گوگل ظاهر شد. همچنین هشتگ انگلیسی #اتریوم نیز به صورت متوسط هر روز ۲۰ هزار بار در توئیتر مورد استفاده قرار گرفته است.
اما این افزایش تدریجی و مستمر توجه عمومی به اتریوم چه تأثیری بر این شبکه داشته است؟ به جز تأثیری که خودش را در افزایش قیمت ارز دیجیتال این شبکه (اتر) نشان داد، چه تحولات دیگری به‌خاطرِ این اقبال عمومی در شبکه اتریوم روی داده است؟ بیایید به بررسی دقیق‌تر این موضوع بپردازیم.
نگاهی به آمار در دنیای بلاکچین اتریوم
شبکه اتریوم از آغاز شکل‌گیری تاکنون نزدیک به ۲۴۰ میلیون تراکنش را مورد پردازش قرارداده است. اوج این پردازش در روز ۴ ژانویه ۲۰۱۸ بود. در این روز و طی ۲۴ ساعت، حدود ۱/۳ میلیون تراکنش پردازش شد.
شبکه اتریوم بسیار بزرگ است و کامپیوترهایی در سراسر نقاط دنیا در این شبکه حضور دارند. در حال حاضر، حدود ۳۵ میلیون نشانی منحصربه‌فرد روی بلاکچین اتریوم قرار دارد. در روز ۴ ژانویه ۲۰۱۸، تعداد نشانی‌های فعال (در حال انجام تراکنش) روی اتریوم برای اولین بار از مرز یک میلیون گذشت. در همان روز بیش از ۳۵۰ هزار نشانی جدید ایجاد شد که رکوردی از میزان نشانی‌های تولید شده در یک بازهٔ ۲۴ ساعته به شمار می‌رود. اترنودز (Ethernodes) گزارش می‌دهد که چیزی حدود ۱۷ هزار گره در شش قاره در شبکه اتریوم فعالیت می‌کنند. همین سبب شده است که اتریوم عنوان بزرگ‌ترین پلتفرم غیرمتمرکز را به خود اختصاص دهد.
تردیدی نیست که بلاکچین اتریوم، فعال‌ترین پلتفرم قرارداد هوشمند در حال حاضر در دنیا به شمار می‌رود. ۹۴% از ۱۰۰ توکن برتر بازار ارزهای دیجیتال براساس اتریوم ساخته شده‌اند. از میان ۸۰۰ توکن برتر این بازار نیز ۸۷% بر بستر شبکه اتریوم فعالیت می‌کنند. بیشتر این توکن‌ها از نوع ERC-20 هستند. این شکل از توکن توانسته درصد قابل‌توجهی از مجموع ۵/۵ میلیارد دلار سرمایهٔ جمع‌آوری شده از طریق عرضه اولیه سکه (ICO) در سال ۲۰۱۷ و نیز سه ماهه اول ۲۰۱۸ را به خود اختصاص دهد.
جامعه اتریوم: فراتر از بلاکچین
جامعهٔ توسعه‌دهندگان بلاکچین حدود ۲۵۰ هزار نفر را در برمی‌گیرد و به این ترتیب بزرگ‌ترین اجتماع از نوع خود به شمار می‌رود. در اکتبر ۲۰۱۷ بود که ترافل (Truffle) که یک فریمورک توسعه برای اتریوم است از مرز ۲۰۰ هزار دانلود گذشت. تعداد دفعات دانلود این فریمورک در کمتر از یک سال به حدود ۵۵۰ هزار بار رسید. گیت‌هاب که اجتماع شامل توسعه‌دهندگان متن‌باز از سراسر دنیاست، ۱۴۰۰۰ انباره (repository) و ۲۲۰ هزار تغییر (commit) مرتبط با اتریوم را به همراه داشت. متامسک (MetaMask) که یک افزونهٔ مرورگر است و به کاربران امکان اجرای نرم‌افزارهای غیرمتمرکز (dApp) را بدون نیاز به داشتن گره بر روی شبکه اتریوم می‌دهد، توانست بیش از یک میلیون کاربر به‌دست آورد.
علاوه بر شبکهٔ غیرمتمرکزی که از توسعه‌دهندگان اتریوم شکل گرفته است، کنسرسیومی‌هایی نیز برای حمایت و گسترش این جامعه ایجاد شده است. اتحاد شرکتی اتریوم (Ethereum Enterprise Alliance) که به صورت خلاصه EEA نامیده می‌شود در ماه مارس ۲۰۱۷ شکل گرفت. این کنسرسیوم که ۳۰ عضو مؤسس دارد با هدف افزایش همخوانی و سازگاری فناوری بلاکچین با نیازهای سازمانی شکل گرفته است. اکنون بیش از یک سال از شکل‌گیری این کنسرسیوم می‌گذرد و اعضای آن به ۵۰۰ نفر رسیده است. استارتاپ‌ها، شرکت‌ها، بنیادها و سازمان‌های زیادی برای کمک به توسعه و گسترش اکوسیستم اتریوم در این مجموعه مشارکت می‌کنند.
استقبال دولت‌ها از اتریوم
استفاده از فناوری بلاکچین توسط دولت‌ها همواره موضوعی بحث‌برانگیز بوده است. فناوری بلاکچین می‌تواند الگویی جدید را برای حکومت‌ها به همراه آورد و یا حتی از نقش سنتی آنها بکاهد. بااین‌حال، کشورهای مختلفی در سراسر جهان به فکر استفاده از فناوری بلاکچین و به‌ویژه اتریوم افتاده‌اند. در ابتدای سال جاری میلادی بود که برزیل اعلام کرد قصد دارد برخی انتخابات‌های خود را بر بستر اتریوم به انجام برساند. کانادا نیز به فکر استفاده از اتریوم برای ایجاد شفافیت در استفاده از کمک‌های نقدی دولت افتاده است. هدف از این کار، کاستن از نگرانی‌های احتمالی شهروندان و نیز کاهش احتمال فساد مالی در سطوح مختلف دولتی است. شهر زوگ (Zug) در سوئیس یکی از شهرهای پیشرو در حوزه بلاکچین است و به خاطر استقرار شرکت‌های متعدد فعال در زمینهٔ ارزهای دیجیتال و بلاکچین توانسته لقب «دره رمزنگاری» (crypto valley) را به خود اختصاص دهد. این شهر از سال ۲۰۱۷ امکان ثبت دیجیتال هویت شهروندان بر بستر بلاکچین را فراهم کرده است.
شیلی از اتریوم برای رهگیری داده‌های مربوط به شبکه توزیع برق و امور مالی مربوط به آن استفاده می‌کند. شیلی امیدوار است با شفاف‌سازی امور از این طریق بتواند با فساد موجود در زمینهٔ تولید و توزیع انرژی الکتریکی در این کشور مبارزه کند. دبی در امارات متحده عربی نیز تا سال ۲۰۲۰ بسیاری از سامانه‌های خود را بر بستر بلاکچین قرار می‌دهد. استونی هم یکی از کشورهای پیشرو در اکوسیستم غیرمتمرکز است و قصد دارد با انتقال بسیاری از سامانه‌های خود به شبکه بلاکچین اتریوم به یک «جمهوری دیجیتال» تبدیل شود.
از فناوری بلاکچین به عنوان یکی از فرصت‌ها برای بازتعریف ساختار کنونی حاکم بر جهان (اعم از مرزبندی‌ها و تعاریف مربوط به شهروندی) نام برده می‌شود. با این وجود بسیاری از کشورها از بلاکچین اتریوم برای تثبیت موقعیت خود استفاده می‌کنند.
ایجاد نرم‌افزارهای غیرمتمرکز بر بستر اتریوم
نرم‌افزارهای غیرمتمرکز (dApps) یکی از جذاب‌ترین کاربردهای بلاکچین اتریوم به شمار می‌روند. اتریوم یک کامپیوتر به وسعت جهان است که در عین حال، الگوی متن باز نیز دارد. هر کاربری در هر نقطه‌ای از دنیا می‌تواند یک مجموعه قراردادهای هوشمند را (که آن هم نوعی نرم‌افزار غیرمتمرکز است) بر بستر اتریوم ایجاد کند. یکی از وب‌سایت‌هایی که به معرفی نرم‌افزارهای غیرمتمرکز می‌پردازد، تعداد آنها را ۱۵۵۲ مورد اعلام می‌کند که البته هر روز بر این تعداد افزوده می‌شود. نرم‌افزارهای غیرمتمرکز انبوهی از کاربردهای مختلف (از بازی گرفته تا پیش‌بینی و …) را در برمی‌گیرد. با گسترش استقابل عمومی از شبکه اتریوم، بر تعداد این نرم‌افزارهای غیرمتمرکز نیز افزوده خواهد شد.
مقیاس‌پذیری: یک مشکل جدی در اتریوم
اتریوم با وجود مزایای زیادی که به همراه دارد، با یک مشکل اصلی نیز روبروست و آن هم مقیاس‌پذیری آن است. مقیاس‌پذیری به این معناست که با افزایش تعداد کاربران و حجم عملیات صورت گرفته، سیستم باید به همان نسبت رشد کند و بتواند درخواست‌های صورت گرفته را با سرعتی متناسب به انجام برساند. با وجود افزایش تعداد کاربران اتریوم، سرعت انجام تراکنش‌ها در آن تغییر چندانی نیافته است و این می‌تواند زمینه‌ساز مشکلاتی جدی در این خصوص شود.
راه‌حل‌های متعددی برای حل این مسأله پیشنهاد شده است و تیم‌های مختلفی نیز برای یافتن راه‌حل‌های بیشتر به فعالیت مشغولند. سال ۲۰۱۸ می‌تواند نقطهٔ عطفی برای اتریوم باشد و دلیل آن نیز اجرای شدن پروتکل کاسپر (Casper protocol) است. بسیاری از پروژه‌های تعریف شده برای حل مسألهٔ مقیاس‌پذیری، یک لایهٔ دوم یا «پروتکل بین بلاکچینی» را پیشنهاد می‌کنند. این راه‌حل‌ها به صورت همزمان سه مسألهٔ مقیاس‌پذیری، امنیت و نیز غیرمتمرکزسازی در شبکه بلاکچین را مدنظر قرار می‌دهند. کاسموس یک شبکهٔ بدون نیاز به مجوز است که برای توسعه‌دهندگان طراحی شده است و امکان ارتباط بین بلاکچین و مقیاس‌پذیری بهتر آن را فراهم می‌سازد. شبکه لوم نیز یک پلتفرم لایهٔ دوم روی اتریوم را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. این پلتفرم امکان اجرای انواع نرم‌افزارهای غیرمتمرکز را فراهم می‌سازد و امنیت و غیرمتمرکز بودن اتریوم را نیز به همراه دارد.
این تیم، کریپتوزامبیز را نیز طراحی کرده است. این اپلیکیشن به کاربران امکان یادگیری نحوهٔ کدنویسی برای قراردادهای هوشمند بر بستر اتریوم را فراهم می‌سازد. گفتنی است کریپتوزامبیز اکنون بیش از ۲۰ هزار دانشجو دارد. اومیسگو نیز به کاربران امکان ارسال و انجام تراکنش با سرعت بالا را با استفاده از فناوری پلاسما می‌دهد.
ویتالیک بوترین (خالق اتریوم) دربارهٔ راه‌حل‌های لایهٔ دوم می‌گوید: «این راه‌حل‌ها را می‌توان به گونه‌ای ایجاد کرد که به یک سطح دوم برای عملکرد نیاز داشته باشند، اما امنیت در آنها چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد. طراحی این راه‌حل‌ها می‌تواند با انگیزهٔ معروف شدن و دستیابی به درآمد در آینده صورت گیرد. این راه‌حل‌ها شاید اکنون عملکرد خوبی داشته باشند، اما در صورت ناکامی هزینه‌هایی ناخوشایند را در آینده به همراه دارند که به آن توجهی نمی‌شود.»
مسیرِ پیش روی اتریوم
اما اطلاعات و ارقام بالا روی هم رفته چه چیزی به ما می‌گوید؟ اکوسیستم بلاکچین اتریوم متنوع، غیرمتمرکز و قدرتمند است و انبوهی از نوآوری‌ها و فعالیت‌ها را در خود دارد. اتریوم از آغاز فعالیتش در سال ۲۰۱۵ تا کنون به شدت مورد توجه قرار گرفته است، زیرا می‌تواند بسیاری از مشکلات دیرینهٔ صنایع مختلف را حل کند. توسعه‌دهندگان، نوآوران، مدیران و متفکرانی از سراسر جهان به فکر ایجاد شیوه‌هایی جدید برای ارتباط، تعامل و سازماندهی امور هستند. نسل سوم وب (Web 3.0) و آینده‌ای غیرمتمرکز در راه است و اتریوم می‌تواند نقشی کلیدی در این میان ایفا کند.