راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

مستند خاطرات یک هفتادوپنج‌ساله / تاریخ بانک ملی ایران از ایده اولیه شکل‌گیری تا تاسیس و توسعه آن

ماهنامه عصر تراکنش / محمدرضا اصلانی از قدیمی‌ترین فیلم‌سازان ایرانی است. می‌گویند او شاعرانگی را وارد دنیای مستند ایران کرد؛ خیلی‌ها ممکن است سبک او را دوست نداشته باشند؛ منتها نمی‌شود او را نادیده گرفت. اصلانی قبل از انقلاب با فیلم‌سازان مطرحی همکاری کرده است. سال 1384 و به مناسبت ۷۵سالگی بانک ملی ایران او مستندی ساخت به نام خاطرات یک 75‌ساله.

پرویز جاهد، منتقد معروف درباره این فیلم می‌گوید: «خاطرات یک ۷۵ساله نشانگر رویکرد ویژه و منحصربه‌فرد محمدرضا اصلانی به تاریخ و فیلم مستند تاریخی است. روایت اصلانی از تاریخ معاصر ایران در این فیلم مستند، روایتی کاملا شخصی است و با روایت‌های رسمی و مکتوب تفاوت زیادی دارد.

اصلانی هوشمندانه از زاویه دید یک پیرمرد ۷۵ساله که با نگاهی نوستالژیک به گذشته بانک می‌نگرد، تاریخ این بانک را از ایده اولیه شکل‌گیری تا تاسیس و توسعه آن پی می‌گیرد. تاریخ بانک ملی با تاریخ سیاسی ـ اجتماعی معاصر ایران گره می‌خورد و اندیشه تاسیس بانک ملی به‌منظور استقلال اقتصادی ملت ایران به‌عنوان جزئی از مبارزه تاریخی این ملت برای رهایی از چنگال استعمار روسیه و بریتانیا مطرح می‌شود.

مرد کفاشی پنج تومان درآمد خود را می‌بخشد، زنی جواهرات شخصی‌اش را و زنانی دیگر مهریه‌شان را می‌فروشند، طلبه‌ای کتاب‌های درسی‌اش را گرو می‌گذارد تا با خرید اوراق قرضه، نخستین بانک ایرانی را به وجود آورند و نیازمند بانک استقراضی ایران و انگلیس و ایران و روسیه نباشند.

اصلانی برای روایت تاریخی سرگذشت بانک ملی، تنها به عکس‌ها و تصاویر قدیمی و اسناد و مدارک آرشیوی اکتفا نمی‌کند؛ بلکه به بازسازی برخی صحنه‌های تاریخی نیز دست می‌زند؛ مانند بازسازی صحنه‌های مربوط به تجارتخانه خسرو شاه جهان و برادران یا بحث‌های تاریخی میان روحانیون و تجار بازار در مجلس شورای ملی و مسجد سپه‌سالار درباره ضرورت تاسیس بانک ملی و رهایی از چنگال استعمار و وابستگی اقتصادی به دول روسیه و بریتانیا. اما اشکال فیلم این است که اصلانی نتوانسته به‌خوبی قسمت‌های مستند و بازسازی‌شده را با هم ترکیب کند و نظم ساختاری درستی به آن ببخشد.

حرکت نرم و روان دوربین در راهروهای بانک ملی و تالارهای مجلس شورا و ضرابخانه بانک مرکزی که با صدای تار و آوازی بسیار قدیمی همراه است، زیبا و به‌یادماندنی است. گردش عاشقانه دوربین به گرد جواهرات گرانبهای بانک مرکزی، یادآور سبک بصری درخشان فیلم جام حسنلوست.»

این مستند را می‌توانید در وب‌سایت شبکه مستند مشاهده کنید.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.