پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
تصمیم بانک مرکزی برای برای دریافت کارمزد از پذیرنده‌ها با واکنش‌های مختلف اصناف، مشتریان اصناف و فعالان حوزه پرداخت مواجه شد، به طوری که حتی اصناف تصمیم به تحریم استفاده از شبکه پرداخت گرفتند و یا حتی برخی از آن‌ها مطرح کردند که فقط در صورت تقبل این هزینه توسط مشتری، از شبکه پرداخت الکترونیکی استفاده خواهند کرد. در نهایت با ورود دولت به این ماجرا، تصمیم‌گیری در مورد دریافت یا عدم دریافت کارمزد و نحوه آن، به جلسه شورای پول و اعتبار واگذار شده است. لذا به نظر می‌رسد که عدم تصمیم گیری صحیح در این زمینه و انتقال تمامی هزینه‌ها به یکی از ذینفعان اصلی شبکه پرداخت منجر به عدم استفاده از این شبکه و یا ناکارآمدی آن خواهد شد؛ در این مطلب سعی بر این است که مزیت‌های استفاده از این شبکه برای سه گروه ذینفع اصلی یعنی مشتریان، اصناف و بانک بررسی شده تا بتوان تصمیم‌گیری بهینه‌ای اتخاذ نمود و به نظر می‌رسد یکی از مدل‌های کارآمد در تأمین هزینه‌های شبکه پرداخت الکترونیکی تقسیم آن میان ذینفعان اصلی است.
.
ذینفعان اصلی شبکه پرداخت الکترونیکی
.
1- مشتریان اصناف
اگر کمی به عقب تر برگردیم به یاد خواهیم آورد که تا قبل از ورود بانکداری الکترونیکی به ایران، تمامی پرداخت‌های کالاها و خدمات به‌صورت نقدی و یا با استفاده از چک انجام می‌شد؛ اما با ورود ابزارهای نوین پرداخت همانند کارت‌های اعتباری و بدهی و اعتماد مردم به این ابزارهای، امروزه حجم عمده‌ای از معاملات توسط این ابزارها و در بستر شبکه پرداخت الکترونیکی انجام می‌شود، این شبکه برای مشتریان مزیت‌هایی را ایجاد نموده است که به برخی از مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
.
صرفه‌جویی در زمان
در حال حاضر با گسترش شبکه پرداخت الکترونیکی تقریباً «امکان پرداخت وجه کالاها و خدمات در هر زمان و مکانی وجود دارد لذا مشتریان به‌منظور پرداخت وجه خود نیازی به مراجعه به بانک‌ها نداشته و این امر خود باعث صرفه‌جویی در زمان آن‌ها گردیده است.
.
افزایش امنیت
با توجه به عدم نیاز به نگهداری وجه نقد به‌منظور پرداخت وجه کالاها و خدمات به‌صورت خرد و کلان، ریسک سرقت وجوه کاهش‌یافته و باعث آسودگی خاطر مشتریان گردیده است، هرچند که ضریب امنیت پرداخت‌های الکترونیکی هم نیاز به مراقبت مشتریان و بانک‌ها دارد.
.
تسهیل مبادلات
با ایجاد و توسعه شبکه پرداخت الکترونیکی امکان خرید کالاها و خدمات مورد نیاز مشتریان به دلایل مصرفی و اقتصادی در هر زمان و مکانی ایجاد شده است و خود این امر باعث افزایش رضایتمندی مشتریان و استفاده از موقعیت‌های مناسب خرید شده است.
.
منافع اقتصادی برای مشتریان
ازآنجایی‌که مشتریان تا زمان خرید کالا و خدمات نیازی به دریافت وجه از بانک نیستند، لذا مدت نگهداری وجوه در بانک‌ها افزایش داده و امکان استفاده از مزیت‌های نگهداری وجه در سپرده همانند دریافت سود، دریافت وام، شرکت در قرعه‌کشی‌ها و سایر مزیت‌ها افزایش می‌یابد.
.
امکان پیگیری وجه پرداخت شده
ازآنجایی‌که اطلاعات پذیرنده محل خرید کالا و یا خدمات، مبلغ و سایر اطلاعات خرید در سپرده مشتری نگهداری می‌شود لذا در صورت بروز هر گونه مشکلی میان خریدار و فروشنده امکان اثبات انجام این تراکنش وجود خواهد داشت.
.
2- اصناف و پذیرندگان
این دسته نیز به عنوان یکی دیگر از ذینفعان اصلی شبکه پرداخت الکترونیکی محسوب شده و گسترش شبکه پرداخت الکترونیکی باعث ایجاد مزیت‌هایی برای آن‌ها شده است که به برخی از مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم؛
.
افزایش رضایتمندی مشتریان و وفاداری
با توجه به افزایش فضای رقابتی در میان اصناف، حفظ مشتریان فعلی و افزایش تعداد مشتریان یکی از مقوله‌های استراتژیک بوده و این رضایتمندی دارای جنبه‌های مختلفی است که یکی از مهم‌ترین‌های آن تسهیل پرداخت وجه توسط آن‌ها بوده که ایجاد بستر پرداخت الکترونیکی در فروشگاه‌ها در این زمینه تأثیر بسزایی داشته است.
.
عدم نگرانی بابت اسکناس‌های تقلبی
با گسترش شبکه پرداخت الکترونیکی و پرداخت وجه کالاها و خدمات در بستر، نگرانی‌های این موضوع کاهش‌یافته و هزینه‌های اصناف بابت شناسایی و رفع این نگرانی را کم کرده است.
.
افزایش فروش
با ایجاد و توسعه شبکه پرداخت الکترونیکی امکان خرید کالاها و خدمات مورد نیاز مشتریان به دلایل مصرفی و اقتصادی در هر زمان و مکانی ایجاد شده است و خود این امر باعث افزایش میزان فروش کالاها و خدمات شده است.
.
صرفه‌جویی در زمان
در حال حاضر با گسترش شبکه پرداخت الکترونیکی تقریباً امکان پرداخت وجه کالاها و خدمات در هر زمان و مکانی وجود دارد، لذا فروشندگان به‌منظور انتقال وجوه نیازی به مراجعه به بانک‌ها نداشته و این امر خود باعث صرفه‌جویی در زمان آن‌ها گردیده است.
.
افزایش امنیت
با توجه به عدم نیاز به نگهداری وجوه نقد در مغازه و محل کسب‌وکار به‌صورت خرد و کلان، ریسک سرقت وجوه کاهش‌یافته و باعث آسودگی خاطر فروشندگان گردیده است هرچند که ضریب امنیت پرداخت‌های الکترونیکی هم نیاز به مراقبت فروشندگان و بانک‌ها دارد.
.
منافع اقتصادی برای اصناف
ازآنجایی‌که وجوه حاصل از فروش کالاها و خدمات طی سیکل‌های تعریف‌شده شاپرک به‌حساب پذیرندگان واریزشده و لذا مدت نگهداری وجوه در بانک‌ها را افزایش داده و امکان استفاده از مزیت‌های نگهداری وجه در سپرده همانند دریافت سود، دریافت وام، شرکت در قرعه‌کشی‌ها و سایر مزیت‌ها بالا می‌رود.
.
3- بانک‌ها
یکی از نکاتی که اصناف و فروشندگان در زمینه پرداخت کارمزد مطرح می‌نمودند این است که ازآنجایی‌که بانک‌ها از سود رسوب پول در حساب‌ها نفع می‌برند، لذا می‌بایستی این هزینه توسط بانک‌ها پرداخت شود که این قضیه نیز جای تأمل داشته و نیاز به در نظر گرفتن سایر ابعاد این قضیه است. در این بخش نیز به برخی از مهم‌ترین مزیت‌های شبکه پرداخت الکترونیکی برای بانک‌ها نیز اشاره می‌شود؛
.
کاهش مراجعات حضوری به شعب
وجود شبکه پرداخت الکترونیکی باعث کاهش مراجعات حضوری مشتریان و اصناف به بانک‌ها شده و این امر به‌نوبه خود باعث کاهش زیادی در هزینه‌های شعب شده و باعث آزاد شدن منابع شعب برای ارائه خدمات به مشتریان شده است.
.
کاهش خروج منابع از بانک‌ها
افزایش استفاده از خدمات پرداخت الکترونیکی باعث کاهش خروج وجوه نقد از بانک‌ها شده و این امر باعث ثبات و پایداری منابع بانک‌ها گردیده و درنتیجه امکان استفاده از این منابع در اعطای تسهیلات و یا سایر خدمات بانکی را افزایش داده است.
.
کاهش هزینه‌ها
افزایش تعداد پرداخت الکترونیکی نیاز به استفاده از دستگاه‌های خودپرداز را کاهش داده و خود این امر باعث کاهش هزینه‌های پشتیبانی و نگهداری دستگاه‌های خودپرداز شده است.
.
کاهش تعداد شعب
افزایش تعداد پرداخت الکترونیکی نیاز به گسترش شعب بانک‌ها را کاهش داده و خود این امر باعث صرفه بالای در هزینه‌های ثابت و عملیاتی بانک‌ها شده است.
منبع: هفته‌نامه عصر ارتباط؛ شماره 680
