پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
توسعه تجارت الکترونیک در سطح جهانی و کاربردها و قابلیت‌های فراوان کارت اعتباری سبب تعمیم استفاده از این کارت‌ها در بازارهای بین‌المللی نیز شده است. اصلی‌ترین دلایل گسترش روزافزون کاربرهای این کارت‌ها سهولت در حمل‌ونقل پول‌های کلان، ایجاد امنیت برای صاحب پول، کاربری این کارت‌ها در جهت خریدهای اینترنتی و همچنین تسهیلات روزافزونی که برای کاربرهای این کارت‌ها در اکثر نقاط جهان در نظر گرفته‌شده است، است. لذا ارائه‌کنندگان خدمات کارت‌های اعتباری نیز با توجه به مقبولیت عامه این ابزار، همواره سعی در بهبود روش‌های کسب‌وکاری و رفع موانع و مشکلاتی که در استفاده از آن پیش میآید، هستند؛ اما علی‌رغم تلاش‌های مفید و چشمگیر، برخی چالش‌های عمده در پذیرش کارت‌های اعتباری به‌ویژه در خریدهای اینترنتی وجود دارد که اطلاع از آن‌ها برای پذیرندگان کارت‌های مذکور ضروری است. در این نوشتار، ابتدا الگوی پذیرش کارت اعتباری در خرید اینترنتی تشریح شده و سپس چالش‌های مذکور تشریح میشوند.
.
نمونه الگوی پذیرش برخط کارت اعتباری
خرید اینترنتی با درخواست مشتری برای کالا و خدمات، تعیین نوع پرداخت و استفاده از کارت مشخصی که توسط پذیرنده قابل‌قبول است، شروع میشود. خرید اینترنتی، مستلزم پشتیبانی برخط از پردازش فرآیندها برای اجرای به‌موقع مبادلات در هر ساعتی از شبانه‌روز است؛ بنابراین هر سازمان، نهاد یا فروشگاهی که اقدام به فروش و ارائه کالا و خدمات خود از طریق وب‌سایت مینماید، لازم است یک حساب مبادله برخط نزد بانک موردنظر خود افتتاح نماید. در این شرایط مشتری، اطلاعات کارت اعتباری را درج و اقدام به خرید مینماید. پذیرنده، اطلاعات را دریافت و به شبکه کارت اعتباری ارسال مینماید. جهت تصدیق هویت، اطلاعات واردشده به بانک صادرکننده کارت اعتباری ارسال و بانک مربوط با انجام برخی واپایش‌های لازم، وجه موردنظر را به بانک پذیرنده ارسال و این بام مبلغ موردنظر را به‌حساب فروشنده واریز مینماید. درعین‌حال نتیجه مبنی بر تصویب یا عدم پذیرش به شبکه کارت اعتباری و همچنین پاسخ مبتنی بر پرداخت یا عدم پرداخت به وب‌سایتی که مشتری از آن خرید نموده ارسال شده و درنهایت مشتری از نتیجه به‌عمل‌آمده مطلع میشود. لازم به ذکر است در پردازش این فرآیندها بسته به نوع خرید مشتری و همچنین نوع سازمان یا فروشگاه ارائه‌کننده خدمات کارمزدهایی نیز مبادله میگردد که تقبل پرداخت این کارمزدها بسته به قوانین حاکم بر سیستم بانکی هر کشور بر عهده افراد متفاوتی همچون مشتری و پذیرنده است. شایان توجه است که غیر از موسسات انتفاعی در سایر موارد، مبالغی کمتر از مبلغ اصلی مبادلات (به علت کسر کارمزد)، به‌حساب فروشنده منظور میگردد.
اگرچه این تصویر مبادله تراکنش‌ها و وجه معامله را به‌سادگی بیان مینماید، اما در عمل تبادل اطلاعات، تقبل پرداخت کارمزد توسط هریک از بازیگران اصلی، امکان تقلب و مواردی از این قبیل، پیچیدگی تبادلات را نمایان ساخته و باعث ایجاد چالش‌هایی به‌ویژه در پذیرش کارت اعتباری میگردد. مواردی که پذیرندگان برخط کارت‌های اعتباری را با چالش روبرو نموده است:
.
چالش 1: کارمزد کارت‌های اختصاصی
در سطح جهان بانک‌های صادرکننده کارت‌های اعتباری، اصولاً سعی در تبلیغ گسترده برای استفاده از کارت‌های اعتباری صادرشده توسط آن‌ها مینمایند؛ اما فروشندگان اینترنتی و پذیرندگان به این موضوع که کارمزدهای مربوط به این نوع کارت‌ها بسیار بیشتر از سایر کارت‌ها است و در بسیاری از موارد حداقل یک درصد هزینه بیشتر در استفاده از کارت‌های اعتباری از فروشنده دریافت میگردد، کمابیش آگاه هستند. این موضوع به‌ویژه در برخی کشورها هزینه پرداخت کارمزد بر عهده پذیرنده است، هزینه‌هایی اضافی برای فروشندگان اینترنتی ایجاد نموده و آنان را از پذیرش این کارت‌ها بر حذر می‌دارد.
.
چالش 2: مالیات بر فروش محلی
قوانین مالیات بر فروش در مناطق مختلف، متفاوت بوده و درعین‌حال روزبه‌روز در حال تغییر است. با پیچیده شدن زیرساخت‌های مبادلات الکترونیک (از طریق سرورها و قراردادهای پرداخت در بسیاری از کشورها و همکاران تجاری در خارج از مرزها)، تعهدات مالیات بر فروش نیز به‌صورت تصاعدی در حال افزایش هستند. لذا پذیرش برخط کارت‌های اعتباری با الزام به پردازش آنی فرآیندها و گستردگی مرزهای جغرافیایی در ارائه کالا و خدمات اینترنتی مستلزم پیچیده شدن ساختار مبادلات الکترونیک و به‌تبع آن افزایش مالیات بر فروش توسط فروشندگان میگردد. علاوه بر این، این موضوع با تحمیل پرداخت هزینه‌های بیشتر ناشی از پرداخت مالیات به علت قوانین مالیاتی مناطقی که کارت‌ها ازآنجا صادرشدهاند، بیشتر نمایان شده و پذیرش اینترنتی این نوع کارت‌ها را با احتیاط بیشتر همراه نموده است.
.
چالش 3: کارمزد تراکنش‌های خارجی
وقتی‌که یک پذیرنده، پرداخت از طریق کارت‌های اعتباری سراسر جهان را تقبل مینماید، مشتریان را به شکل ناخوشایندی توسط قوانین بانک‌های محلی غافلگیر مینماید. این وضعیت در مواردی که پرداخت کارمزد بر عهده مشتری است، بیشتر نمایان میشود. بانک‌ها و صادرکنندگان کارت‌های اعتباری همواره به دنبال منابع جدید درآمدی بوده و کارمزدهای تراکنش‌های خارجی، برای کارت‌هایی که در خارج از کشور صادرشده اما از طریق پذیرندههای داخلی استفاده میشوند را بالا تعیین میکنند. در خرید اینترنتی، خصوصاً در مرزهای جغرافیایی گسترده، این شرایط شکایت‌های بیشتری را از جانب مشتریان ایجاد نموده و ممکن است تماس‌های عدیده مبنی بر شکایت مشتریان به تیم پشتیبانی را منجر و مشکلات عدیدهای ایجاد نماید. بر این اساس، پذیرندگان اینترنتی برای بر حذر ماندن مسائل و مشکلات مربوطه، سعی در اجتناب از پذیرش کارت‌های اعتباری مینمایند.
.
چالش 4: تأدیه و استرداد وجه
نارضایتی مشتری از محصولاتی که به‌صورت اینترنتی خریداری نموده و یا احساس مغبون شدن توسط وی، باعث میشود مشتری از بانک صادرکننده کارت یا تیم پشتیبانی درخواست برگشت یا تأدیه وجه را داشته باشد؛ اما با توجه به اینکه پرداخت با کارت اعتباری، مبالغ را موجودی مشتری را پرداخت نکرده، بلکه از تعهدات وی و از وجوه بانک پرداخت را انجام میدهد، استرداد و تأدیه وجه را با مشکل روبرو نموده و حسابداری حساب‌ها را پیچیده مینماید؛ زیرا استرداد وجوه مربوطه مستلزم آمادگی بانک‌ها و تعیین منابعی مشخص برای تأدیه این وجوه است که اصولاً نادیده گرفته‌شده است.
.
چالش 5: تقلب
گاها مشتریان استفاده‌کننده از کارت‌های اعتباری با بررسی صورتحساب‌های خود متوجه تراکنش‌هایی ناشناخته شدهاند که این مسئله در خرید اینترنتی، با توجه به اینکه فروش بدون مشاهده کارت و صرفاً با درج اطلاعات از جانب خریدار صورت میپذیرد، بیشتر مطرح بوده و امکان انجام تراکنش‌های تقلبی را محتمل‌تر مینماید. این در حالی است که فروشنده به‌صورت بر خط خدمات ارائه مینماید و اعتبار وی نیز برخط است و کوچک‌ترین تقلب منجر به بی‌اعتباری وی میشود. لذا احتمال تقلب بیشتر نسبت به کارت‌های اعتباری و عدم اطمینان به وجود سیستم‌های کشف و بازدارنده تقلب برای این ابزار که بیشتر از سایر کارت‌ها در معرض ریسک هستند، پذیرندگان و حتی مشتریان را در قبول و استفاده از این نوع کارت‌ها محتاط‌تر مینماید.
هیرو فارابی؛ پژوهشگر حوزه پولی و بانکی
