پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در حالي كه بانك‌هاي ايران در بانكداري الكترونيكي تبليغات وسيع مي‌كنند در زمينه بانكداري موبايلي در قدم‌هاي نخست قرار دارند.
تلفن همراه شما، کیف پول شما. این جمله‌ای است که این روزها بیش از پیش شنیده مي‌شود. این روزها بیلبوردهای سطح خیابان، صفحه‌هاي مجلات و روزنامه‌ها و پیام‌هاي بازرگانی شبکه‌هاي مختلف تلویزیون مملو از تبلیغات بانکداری الکترونیک است. تبلیغاتی که گویا بانک‌هاي تازه تاسیس نیز در نخستین برنامه‌هاي تبلیغاتی خود ابتدا به سراغ این موضوع مي‌روند. گویا هر چه میزان ارائه چنین خدماتی توسط یک بانک بیشتر باشد کلاس و پرستیژ آن بانک هم بالاتر است. بعد از اشباع شدن تمام بانک‌ها از خدمات بانکداری الکترونیک این بار نوبت به موبایل بانکینگ است. خدماتی که به نوعی در این بخش تازگی دارد.
موبایل بانکینگ چیست؟
بانکداری با تلفن همراه یا همان Mobile Banking/Mobile Payment سامانه‌ای است که از طریق تلفن همراه می‌توان عملیات بانکی خود را انجام داد. در این سامانه با نصب یک نرم‌افزار روی گوشی تلفن همراه بدون مراجعه به بانک و در هر ساعتی از شبانه روز می‌توان عملیاتی از قبیل دریافت موجودی حساب، انتقال وجه و پرداخت قبوض را انجام داد.
سرویسی که مشتریان را قادر می‌سازد از اطلاعاتی مانند مانده حساب بانکی خود و غیره را از طریق گوشی تلفن همراه خود مطلع شوند. نمونه‌ای از خدماتی که بانک‌ها روی تلفن‌های همراه به مشتریان خود ارائه می‌دهند، عبارتند از: چک کردن مانده حساب شخصی، مشاهده چند مبادله مالی آخر که بر روی حساب خود مشتری انجام شده است، درخواست صورتحساب، دستور انتقال پول از یک حساب مشتری به حساب‌های دیگر او، درخواست دسته چک، ارسال پیام‌های کوتاه از طرف بانک به مشتری، تغییر گذر واژه و امکان انتقال وجه به یک کاربر دیگر.
تمام این روش‌ها عموما با ارائه یک نرم‌افزار تحت تلفن همراه از سوی بانک عامل صورت مي‌گیرد. در حال حاضر اکثر بانک‌هاي کشور به‌خصوص بانک‌هاي خصوصی تمام دارای نرم‌افزار تحت موبایل هستند که مشترک مي‌تواند با دریافت این نرم‌افزار از روی سایت بانک یا به شیوه بلوتوث از داخل شعب و تعریف و درج اطلاعات کارت بانکی خود روی این نرم افزار به انواع و اقسام خدمات بانکی دسترسی داشته باشند.
علاوه بر خدمات فوق، پرداخت همراه، به عنوان یک روش پرداخت جایگزین و وفق‌پذیر جدیدی -به خصوص در آسیا و اروپا- در حوزه موبایل بانکینگ به شمار مي‌آید. در عوض پرداخت نقدی، چک یا کارت اعتباری، مصرف‌کنندگان مي‌توانند تلفن همراه را برای طیف گسترده‌ای از خدمات، محصولات دیجیتال یا محصولات فیزیکی
استفاده کنند.
پرداخت همراه در بسیاری از نقاط اروپا و آسیا به خوبی وفق یافته است. بازار مشترک برای انواع پرداخت‌هاي همراه انتظار دارد تا سال 2013 مقدار معاملات به بیش از 600 ميليارد دلار در سطح جهان برسد؛ در حالی که بازار پرداخت همراه برای کالاها و خدمات، به استثنای معاملات بدون تماس و انتقال پول، انتظار مي‌رود به بیش از 300 ميليارد دلار در سطح جهان تا سال 2013 برسد.
عمده خدمات بانکداری موبایلی بر اساس پیام کوتاه صورت مي‌گیرند. صورتحساب مستقیم موبایل، موبایل وب (WAP)، صورتحساب مستقیم اپراتور، کارت اعتباری و کیف پول آنلاین از دیگر سرویس‌هاي پرداخت همراه است. اما به شکل کلی چهار مدل بالقوه پرداخت تلفن همراه وجود دارد؛ مدل اپراتور محور، بانک محور، مدل همکاران که علاوه بر اپراتور و بانک شرکت واسطی نیز باید در میان باشد و مدل نظیر به نظیر.
بانکداری موبایلی در ایران
در ایران اما بر خلاف تبلیغاتی که وجود دارد آن‌چنان که باید و شاید به موبایل بانکینگ توجه نشده است. عمده تبلیغات موجود و سرویس‌هاي ارائه شده تمام حول نرم افزارهایی است که بانک‌هاي عامل برای مشتریان علاقه‌مند خود تهیه کرده و در برخی از شعب یا از طریق سایت اینترنتی بانک در اختیار مشتریان قرار مي‌گیرد. نرم‌افزارهایی که به نوعی کارکردی محدود داشته و صرفا از طریق برخی از آنها مي‌توان وجه نقد را به شکل کارت به کارت انتقال داد.
جدا از نرم‌افزارهای بانکی اپراتورهای تلفن همراه هم در این بخش وارد شده و سعی به ارائه خدمات دارند. البته اپراتور اول هنوز نتوانسته است سهم زیادی از کاربران خود را به سمت استفاده از این سرویس جلب کند؛ چرا که سرویس مورد نظر این اپراتور در بدو فعالیت خود با بدشانسی روبه‌رو و در چرخه بوروکراسی اداری بانک مرکزی اسیر شد.
اما ایرانسل از دو سال پیش خدمات بانکداری الکترونیکی خود را توسط دو بانک پاسارگاد و سامان راه‌اندازی کرده است؛ بدون آنکه بخواهد مشترکانش را وادار به واریز مبلغی به حساب دیگر بکند. در این روش‌ها مشترکان می‌توانند علاوه بر نصب نرم‌افزارهای موبایل همراه هر دو بانک روی گوشی‌های خود و استفاده از خدمات ارائه شده آن، شماره کارت‌های بانکی خود را نیز روی سیم‌کارت‌های خود تعریف کرده و بدون دخالت اپراتور در ریز صورت حساب‌ها یا تراکنش‌های بانک تنها با ارسال پیامک یا استفاده از سیستم شماره گیری کد دستوری یو اس اس دی تراکنش‌های مالی خود را انجام دهند.
با استفاده از این سرویس، کلیه مشترکان ایرانسل که دارای کارت‌های عضو شبکه شتاب بوده و رمز دوم کارت خود را دریافت نموده‌اند، می‌توانند تنها با استفاده از گوشی تلفن همراه خود و بدون نیاز به نصب هرگونه نرم‌افزار، تنها با یک بار ثبت نام آنلاین به آسانی نسبت به انجام موارد زیر از طریق تلفن همراه خود اقدام نمایند: خرید شارژ، پرداخت قبوض (آب، برق، گاز، …)، اخذ موجودی حساب، اخذ صورت حساب تا ۵ تراکنش آخر، خرید کارت اینترنت و انتقال وجه.
امنیت پاشنه آشیل
اما مهم‌ترین مساله در بخش موبایل بانکینگ بحث امنیت این سرویس است. هر چند که در بخش سرویس‌هاي ارائه شده از سوی اپراتورها عنوان شده است که تمامی مسائل امنیتی رعایت شده است؛ اما نکته‌ای که در این بین به نظر مي‌رسد توجه زیادی به آن نشده است، نرم‌افزارهایی است که از سوی بانک‌ها ارائه مي‌شود. البته باید در این بین به اتفاقات و حوادث از پیش تعریف نشده هم توجه شود. مانند سرقت گوشی موبایل کاربران. آن هم آن دسته از کاربرانی که علاقه بسیاری به ذخیره تمام اطلاعات مالی و شخصی خود روی گوشی‌هاي موبایل دارند.
بر اساس آمار موجود کلاهبرداری موبایل در ۲۰۱۱، ۴۸ درصد رشد داشته است. ای بی آی نیوز در این مورد گزارش داده است که آدپترا یکی از شرکت‌های متخصص در زمینه فناوری‌های مرتبط با مشتریان اعلام کرده با همکاری ولید سافت ( یکی از تهیه‌کنندگان شرکت الفات تاک) نخستین اپلیکیشن ردیابی و جلوگیری از گسترش کلاهبرداری به وسیله سیم کارت تلفن در صنعت بانکداری را توسعه داده و ساخته است وهم اکنون به نصب آن اشتغال دارد. این راه حل فناوری بی رقیب ردیابی کلاهبرداری ولید سافت را با قابلیت عملکرد قدرتمند و غنی ابر محور شرکت آدپترا ترکیب کرده است.
پس از موفقیت نخستين پروژه مشتری
طولان‌مدت آدپترا، یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های جهان این اپلیکیشن را به کار گرفته است. این نخستین شریک آدپترا است که به طور موفقیت‌آمیزی به موضوع کلاهبرداری با سیم کارت پرداخته است. نسخه اپلیکیشن بانک مرحله دیگری است که عملکرد آن ایمن کردن تمام کانال‌های نقل انتقال است آن هم با استفاده از فناوری بسیار نوین و پایه ریسک اختلال آدپترا که این فرآیند را سرویس‌دهی مي‌کند. مبادله سیم‌کارت (یا تغییر سیم‌کارت) یک جرم مالی است که در این اواخر شدت گرفته است و کلاهبرداران با جابه جاکردن سیم‌کارت‌های موبایل پیام‌هاي امنیتی، کلمات رمز یکبار مصرفی را که بانک برای مشتری مي‌فرستد، دریافت مي‌کنند. مجرمان پس از این عملیات مي‌توانند جزئیات را تغییر دهند و با استفاده از اطلاعات شخصی پول را از حساب بانکی افراد خارج کنند. این روش به نوعی مي‌تواند اطلاعات شخصی را استخراج کند که فقط با عملیات فیشینگ انجام پذیر بود.
به‌کارگیری سیستم گفته شده در بانک شامل سیستم فرآوری پایه ولید سافت است که از تغییر سیم کارت جلوگیری مي‌کند و همراه آن قابلیت‌هاي پیشگویی مدلسازی یگانه‌ای نیز ارائه مي‌شود.
هنگامی که مورد مشکوک مشخص شد، موتور تصمیم‌گیری آدپترا تمامی منابع ردیابی موجود را بررسی کرده و گروه وسیعی از داده‌هاي مشتری تعیین مي‌شوند. سپس این سیستم تعیین مي‌کند که ارتباط برقرار شده ملزوم است یا خیر واز کانال‌هاي درست برای مشتری‌هاي خاص این ارتباط را برقرار مي‌کنند.هر چند که هنوز بانکداری موبایلی در ایران همه گیر نشده است، اما خبرهایی که در چند ماه اخیر پیرامون ضریب امنیت سیستم‌هاي بانکداری الکترونیکی در ایران منتشر شده این ضرورت را ایجاد مي‌کند تا قبل از فراگیر شدن این شاخه از بانکداری الکترونیک توجه ویژه ای به مسائل امنیتی آن شود.
منبع: دنیای اقتصاد